Is een warmtenet een monopolist… of toch niet?
4-7-2025 |
Een warmtebedrijf wordt vaak vergeleken met een monopolist. Maar is dat wel eigenlijk zo? In dit artikel leggen wij uit dat de situatie voor ons bedrijf iets genuanceerder ligt.
Geen alleenrecht warmtelevering
Veel warmtenetten in de grote steden hebben een zogenaamde concessie: een gemeentelijke bepaling dat zij het alleenrecht hebben als warmteleverancier van een bepaald gebied. Zo werkt het bijvoorbeeld in Utrecht of in Amsterdam. Maar Warmtebedrijf Amersfoort heeft geen enkele concessie. Andere warmteleveranciers zijn dus niet uitgesloten. Wij zijn simpelweg de eerste partij die de infrastructuur in Amersfoort aanlegt. Vergelijk het met hoe destijds de Gasunie als eerste het aardgasnet aanlegde, dat was ook jarenlang de enige leverancier.
Gemeentelijk warmtenet
De gemeente Amersfoort is in samenwerking met de Provincie Utrecht, NetVerder (dochter van Stedin) en Energie Beheer Nederland een eigen warmtebedrijf begonnen. Dat was al ter voorbereiding van de nieuwe Wet collectieve warmte (Wcw) die net is aangenomen door de Tweede Kamer. Die wet vereist dat 50% + 1 aandeel van warmtenetten in overheidshanden komt. De exacte invulling van dit gemeentelijk warmtenet moet de komende jaren uitgewerkt worden, maar de verwachting is dat ook bij ons bedrijf de samenwerking met de gemeente zal intensiveren. En dat zien wij als bedrijf juist als een kans om Amersfoort nog duurzamer te maken terwijl bewoners ervan profiteren.
Angst voor een monopolist… of voor teveel betalen?
De werkelijke angst die bij mensen leeft, is de angst dat ze teveel gaan betalen en dat ze dan ‘vastzitten’ aan een monopolist en niet meer kunnen overstappen. Maar wist je dat wij door de bestaande Warmtewet financieel geen misbruik kunnen maken van onze ‘monopoliepositie’? Er zit al wettelijk een maximum aan hoeveel marge een warmtebedrijf mag rekenen – dat ligt al jaren tussen de 4 en 6%. Daarnaast laat de nieuwe Wet collectieve warmte ook de verfoeide koppeling met de fluctuerende aardgasprijs los, waardoor warmtenetten gaan werken met een eerlijker ‘kostprijs-plus-model’. Iets dat Warmtebedrijf Amersfoort al jaren deed, tenminste voor zover de vorige wetgeving dat toeliet. En de ACM (Authoriteit Consument en Markt) controleert ook bij ons de boeken. Dus enige leverancier of niet, we mogen niet zomaar vragen wat we willen qua tarieven. En wist je dat je bij een warmtenet ook gewoon maandelijks kan opzeggen? Het kost alleen wel geld als alle techniek weer uit je huis gesloopt moet worden.
Leidt keuzevrijheid wel tot minder kosten?
Als nabrander willen wij aan jou een vraag stellen. Aan wie betaal je nu teveel: aan Vitens of aan je aardgasleverancier? Vitens is eigenlijk ook een monopolist. Toch zijn hun tarieven al jaren stabiel zonder al te veel gekkigheid. Aardgasleveranciers kan je zelf kiezen, maar veel mensen vinden het te duur. En dat is niet gek: zo heel veel verschil tussen de jaarnota’s van de aardgasleveranciers zit er niet, tenzij je toevallig op een goed moment je prijs hebt laten vastleggen voor meerdere jaren. Hoe kan dat? De kosten worden ofwel doorberekend variabele tarieven met een hogere prijs per m3, ofwel zitten ze in de vaste kosten verstopt. Maar onder aan de streep ontlopen leveranciers elkaar niet heel veel. Bovendien hebben al die energiebedrijven ook weer hun eigen personeel, hun eigen management en overhead en kosten voor hun bedrijfsvoering. Dus ja, je hebt keuzevrijheid. Maar of dat dat nu echt tot minder kosten leidt…?
